Οι περαστικοί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας δε γνωρίζουν ίσως ότι από τα πολύπαθα μέχρι σήμερα σχετικά με την τύχη τους Προσφυγικά κατοικούνται τα 53. Οι κάτοικοι αυτή τη φορά βλέπουν να ανοίγεται μια νέα σελίδα στην πολύπαθη ιστορία τους, καθώς η ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού που ενέκρινε την μελέτη αποκατάστασης των Προσφυγικών
Πολυκατοικιών δημιουργεί μια νέα προοπτική.
Η αποκατάστασή τους έχει συζητηθεί πολλές φορές στο παρελθόν και η ανακοίνωση που εκδόθηκε μπορεί αυτή τη φορά να βάλει τέλος στην ταλαιπωρία ετών, καθώς μοιάζει να ανοίγει ο δρόμος για την έκδοση οικοδομικής αδείας και την πλήρη αποκατάστασή τους.
Μέχρι σήμερα τα Προσφυγικά έχουν σωθεί κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή αφενός από την κατεδάφισή τους, με τους καθηγητές και φοιτητές της Αρχιτεκτονικής να παίζουν προεξάρχοντα ρόλο στη σωτηρία τους και αφετέρου από την πώλησή τους από το ΤΑΙΠΕΔ, αφού αφαιρέθηκαν από το χαρτοφυλάκιό του και περιήλθαν στην κυριότητα της Περιφέρειας Αττικής.
Η ιστορία των 220 διαμερισμάτων τα οποία πρόκειται να στεγάσουν ξενώνες συνοδών ασθενών του γειτονικού Γενικού Αντικαρκινικού/Ογκολογικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», κοινωνικές κατοικίες, τους δικαιούχους ιδιοκτήτες που συνεχίζουν να κατοικούν εκεί και τη μουσειακή έκθεση Μικρασιατικής Μνήμης ξεκινά από το 1933.
Ο πολεοδομικός σχηματισμός τους στην περιοχή των Αμπελοκήπων στο ύψος της λεωφόρου Αλεξάνδρας 165-169 αποτελείται από οκτώ πολυκατοικίες σχήματος παραλληλογράμμου και με την μεγάλη πλευρά τους παράλληλα προς τη Λεωφόρο, με συνολικά 228 διαμερίσματα και ανεγέρθηκε από το ελληνικό κράτος το οποίο αναζητούσε τρόπους για τη στέγαση των εκατοντάδες χιλιάδων πρόσφυγες που είχαν συρρεύσει στην πρωτεύουσα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Ο σχεδιασμός τους έγινε με τη συνδρομή δυο γνωστών τεχνοκρατών της εποχής και συγκεκριμένα του αρχιτέκτονα Κίμωνα Λάσκαρι και του πολιτικού μηχανικού Δημητρίου Κυριακού, που υπηρετούσαν στην Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Πρόνοιας.
Από πολύ νωρίς, από το 1922, τον συγκεκριμένο χώρο είχε διεκδικήσει ο Παναθηναϊκός του οποίου το γήπεδο χτίστηκε ακριβώς απέναντι από το σημείο των προσφυγικών κατοικιών. Την περίοδο των δεκεμβριανών του 1944 οι πολυκατοικίες αποτέλεσαν στόχο αντιμαχόμενων ομάδων με τα σημάδια από τις ριπές πάνω στους εξωτερικούς τοίχους να παραμένουν ως αδιάψευστοι μάρτυρες μέχρι σήμερα.
Πριν χαρακτηρισθούν διατηρητέα κτίσματα το 2009, το συγκρότημα των προσφυγικών πολυκατοικιών χαρακτηρίσθηκε σαν διατηρητέο κτίσμα, βάσει του ιστορικού, πολιτισμικού, κοινωνικοπολιτικού και αρχιτεκτονικού τους υπόβαθρου. Η απόφαση περιέπλεξε την κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει, μια κατάσταση παρακμής και εγκατάλειψης, με πολλά από τα διαμερίσματα να έχουν εγκαταλειφθεί, ενώ άλλα να έχουν καταληφθεί από άστεγους και τοξικομανείς και τους εναπομείναντες κατοίκους να διαμαρτύρονται για την κατάσταση υγιεινής όχι μόνο των κτιρίων αλλά και ολόκληρης της περιοχής.
Η απόφαση που πάρθηκε από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων δημιουργεί μια νέα προοπτική και την οριστική διάσωση πιθανώς από την εγκατάλειψη και μοιραία την καταστροφή ενός από τα χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος που υπάρχουν στο κέντρο της πόλης.
φωτο: αρχείο
Αργυρώ Μποζώνη
